Panik atak sırasında neler yaşanır?

Belirtilere bir tehlike beklentisi veya sonunun geldiği düşüncesi ve atağın ortaya çıktığı ortamdan kaçma dürtüsü de çoğu kez eşlik eder. Panik atağın temel özelliği; bedensel ve duygusal belirtilerden en az dördünün bulunduğu, şiddetli bir korku ve huzursuzluk ile karakterli bir süreçtir.

• Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma,
• Kontrolünü kaybedeceği ya da delireceği korkusu,
• Çarpıntı,
• Nabzın artması,
• Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi,
• Nefes darlığı ya da boğulacakmışım gibi olma,
• Terleme,
• Titreme ya da sarsılma,
• Bulantı ya da karın ağrısı,
• Üşüme, ürperme ya da ateş basmaları,
• Uyuşma ve karıncalanmalar,
• Gerçek dışılık duyguları ya da benliğine yabancılaşma,
• Ölüm korkusu.

Belirtilere bir tehlike beklentisi veya sonunun geldiği düşüncesi ve atağın ortaya çıktığı ortamdan kaçma dürtüsü de çoğu kez eşlik eder. Bir panik atak sırasında belirtilerin hepsi görülmeyebilir. Panik atağın temel özelliği; sıralanan bedensel ve duygusal belirtilerden en az dördünün bulunduğu, şiddetli bir korku ve huzursuzluk ile karakterli bir süreçtir.

Panik atak-panik bozukluğu dışında; "aşırı ve anlamsız bir korku hali" olarak tanımlanan; fobiler, tiroid hastalıkları, (hipertirodi ve guatr gibi) bir kalp kapakçığı bozukluğu, diabet, epilepsi, (sara) astım, koroner arter hastalığı ve diğer bazı fiziksel hastalıklar panik atağın görüldüğü durumlar arasındadır.

Alkol, esrar, kokain, uyarıcı ilaçlar ve diğer bazı maddelerle ilgili olarak da panik atak görülebilir.

Panik bozukluğu bulunan kişilerin bazıları gerginliklerini alkolle veya bağımlılık yapabilen ilaçlarla gidermeye çalıştıkları için, zamanla alkol ya da ilaca bağımlı duruma gelebilirler. Sorunlarına bir de "madde bağımlılığı" eklenebilir.

Panik ataklarını kontrol altına almayı öğrenmek

Bilişsel Davranışçı Terapi ile panik nöbetlerini ortaya çıkaran olumsuz inanç ve düşünceler incelenir. Danışanın panik nöbetlerine yönelik olumsuz tutum ve algıları, beklentileri danışanla birlikte gözden geçirilir.

Panik bozukluk esnasında yaşanan fizyolojik değişimleri danışanın fark etmesine, kas gerginliği, yüzeysel ve sık nefes alma sorunlarını tanımasına yardım edilir. Danışan nefesini nasıl kontrol edebileceğini öğrenir.

Kas gerginliğini azaltma, gevşetme egzersizleri ve üstüne gitme egzersizlerini uygulama öğrenilir.

EMDR yani Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Terapisi de panik bozukluk terapisinde etkin olarak kullanılmaktadır. Kişinin geçmişteki travmatik, korkutucu, panik duygusunu yaşadığı deneyimler ele alınır.

Geçmişten gelen; öğrenilmiş çaresizlik, güçsüzlük, yetersizlik, kontrolü kaybetme gibi kendine yönelik olumsuz inançları EMDR terapisi ile etkin biçimde yerini daha olumlu inançlara bırakmaktadır. Olası panik atakdurumları gelecek senaryoları ile işlenebilmektedir. Kişinin güçlenmesi için öz kaynaklarına vurgu yapılabilmektedir. Başa çıkış güçlendirilmektedir.

Aşırı soluk alıp vermeyi nasıl kontrol altına alacaksınız?

Panik atağı sırasında nefes darlığı ve boğulacakmış gibi olma yakınmaları olur. Aşırı soluk alıp vermeye başlanır. Panik atağın kişi tarafından daha yoğun bir düzeyde yaşanmasına yol açar. Oysaki solunum, istemli olarak kontrol edilebilecek bir işlevdir ve bunun yapılabilmesi halinde panik atağı kontrol altına almak mümkündür.

Günün değişik zamanlarında, bir dakikada kaç kez yaptığınızı saptayınız. Bir kişi istirahat anında dakikada ortalama 10-12 kez soluk alıp vermektedir. Eğer hasta bundan daha fazla sayıda soluk alıp veriyorsa, bu sayı mutlaka azaltılmalıdır.

Panik atağın ilk belirtileri fark ettiğinizde; yavaş solunum tekniği

• İstirahat durumuna geçiniz.
• Nefesinizi tutup, 1001, 1002, 1003 bu şekilde 1010’ a kadar sayın. Toplam 10 saniye eder.
• 1010’ a geldiğiniz zaman nefes verip, kendinize "rahatla, gevşe" komutu veriniz.
• 3 saniye nefes alınız, ardından 3 saniye nefes veriniz ve nefes alıp vermeyi bu tempoyla sürdürünüz. Böylece dakikada 10 solunum yapmış olacaksınız. Her nefes verişte "rahatla, gevşe" komutunu tekrarlayınız.
• Her 1 dakika sonunda, 10 saniye boyunca nefesinizi tutup, daha sonra 3’ er saniyelik döngülerle solunumunuza devam ediniz.
• Panik atağı hafifleyinceye ya da ortadan kalkıncaya kadar bu alıştırmaya devam ediniz.
• Bunları yaptığınız zaman, belirtiler 1-2 dakika içinde hafifleyecek ve panik atağını yaşamayacaksınız. Yavaş solunum tekniği uygulayarak, panik ataklarınızı her zaman kontrol altına alabilirsiniz.

Panik atak hakkında bilinmesi gerekenler;

Panik atağı sırasında insanların öldüklerine delirdiklerine ya da kontrol dışı davranışlarda bulunduklarına ilişkin hiçbir tıbbi bilgi yoktur. Bu nedenle atak sırasında; bunun ölümcül olmadığını, delirmeye yol açmayacağını, kontrol dışı davranışların ortaya çıkmayacağını, bunların sadece duygusal sınırda kalacağını ve atağınızın eninde sonunda geçeceğini kuvvetle düşünmelisiniz.

Panik atağı, kişiyi hem bedensel hem de duygusal yönden aşırı derecede zorlayan bir yaşantıdır. Bu nedenle utanmayınız ve başkalarının yanında küçük düşeceğinizi düşünmeyiniz. Bu atağı ancak yaşayan birisi bilebilir.

Panik atağı sırasında görülen nefes alamıyormuş ve boğulacakmış gibi olma durumu kişiyi çok zorlar. Buna önlem olarak hasta aşırı derecede soluk alıp vermeye başlar. Bu ise; panik atağı sırasında ortaya çıkan belirtilerin en önemli sebebidir. Bu nedenle aşırı soluk alıp vermenin kontrol altına alınması, panik atağınızla başa çıkmada çok önem taşımaktadır.

Atak geçirme kaygısıyla yalnız kalmama, tek başına sokağa çıkamama, kalabalık yerlere girememe gibi davranışların gelişmesine izin vermeyiniz. Panik bozukluktan önce neleri yapabiliyorsanız, onları yapmayı sürdürmelisiniz.

Panik atak; yineleyici bir yapıdadır ve herhangi bir zaman veya mekânda aniden ortaya çıkabilir. Bu nedenle tedavi sürerken ve durumunuz iyi gidiyorken bile atak yaşayabilirsiniz. Bu durum; iyi tedavi edilmediğiniz anlamına gelmez. Panik bozukluğun hal ve gidişi böyledir.

İlk ataktaki etkilenme dereceniz ile daha sonraki ataklardaki etkilenme dereceniz aynı olmayabilir. Yani daha deneyimli, daha pişkin ve nöbetin sonunda geçeceğine yönelik bir tutum geliştirebilirsiniz.

Panik Atak başladığında belirtilerin en yoğun yaşandığı süre ilk 10 dakikadır. Herhangi bir sağlık kurumunun acil servisine ulaşıncaya kadar atağınızın hükmü geçer. Bu açıdan hekime ya da hastaneye yakın olmanızın bir anlamı yoktur. Aksine hastalığınızla savaşabilmek için buralardan uzak durmalısınız. Aynı nedenle, çok gerekmedikçe hastaneye yatırılmanız da gerekmez.

İlaç tedavisi ile panik atakların kontrol altına alınması kolaydır. Panik atakların sayısı, süresi ve şiddetinde belirgin bir azalma elde edilir. Ancak sadece ilaçlar yeterli olmaz. Mutlaka hekiminizden, alanında yetkin bir Psikolog/Terapistten Panik Atak, Panik Bozukluk ile başa çıkma yöntemlerini öğrenmeli ve uygulamalısınız.

Atak geçirme kaygısıyla, bağımlılık yapan ilaçların aşırı ve de gereksiz kullanımından kaçınınız.

Özellikle alkolden uzak durunuz.

Panik bozukluk bir kalp hastalığı değildir.

Panik bozukluk, ölüme yol açan bir hastalık değildir.

Panik bozukluk, bir akıl hastalığı değildir, akıl hastalığına da dönüşmez.